CNQP&KT – Quá trình xây dựng, phát triển của Nhà máy Z753 luôn gắn liền với truyền thống vẻ vang của Cục Kỹ thuật, Quân chủng Hải quân. Không chỉ tham gia bảo đảm kỹ thuật phục vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu cho các đơn vị của Quân chủng Hải quân và nhiều đơn vị khác, Nhà máy còn tích cực sản xuất phát triển kinh tế, góp phần nâng cao đời sống cán bộ, công nhân viên và người lao động.
Sau thắng lợi của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, để giúp Bộ Quốc phòng tiếp quản, quản lý các cơ sở kỹ thuật, vũ khí, khí tài cùng các trang – thiết bị quân sự thu được của Mỹ-Ngụy, ngày 23/8/1975, Tổng cục Kỹ thuật ra quyết định thành lập cơ quan đại diện của Tổng cục ở miền Nam, trong đó Khu Cam Ranh lấy tên là B753 (sau đó đổi thành Z753). Vì thế, ngày 23/8/1975 được công nhận là ngày thành lập Nhà máy Z753 (tên giao dịch là Công ty TNHH Một thành viên Hải Khánh). Trước yêu cầu nhiệm vụ mới, để tăng cường khả năng bảo đảm kỹ thuật cho các đơn vị Hải quân ở khu vực Nam Trung bộ, ngày 30/8/1979, Bộ Tổng Tham mưu ra quyết định điều Nhà máy Z753 từ Tổng cục Kỹ thuật về trực thuộc Cục Kỹ thuật, Quân chủng Hải quân, đánh dấu thời kỳ phát triển mới của Nhà máy.
Có thể nói, trong hơn 45 năm xây dựng và phát triển, nhiệm vụ chính trị trọng tâm, xuyên suốt của Nhà máy Z753 là bảo đảm kỹ thuật phục vụ nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu cho các đơn vị của Quân chủng Hải quân khu vực Cam Ranh, Quần đảo Trường Sa, tuyến đảo miền Trung, Tây Nam; sửa chữa vũ khí cho các đơn vị ở miền Trung, Nam Trung bộ, Tây Nguyên và sản xuất, kinh doanh phát triển kinh tế.
Hằng năm, đội sửa chữa cơ động của Nhà máy Z753 có mặt từ 5 đến 9 tháng trên các đảo thuộc Quần đảo Trường Sa và các tuyến đảo phía Tây Nam để thực hiện nhiệm vụ.
Những năm đầu thành lập, vượt qua rất nhiều khó khăn, vừa xây dựng cơ sở vật chất, vừa sản xuất, Nhà máy đã sửa chữa hàng nghìn xe ô tô các loại, hàng trăm tàu thuyền, xuồng, động cơ, máy lái, gia công chi tiết thay thế… phục vụ bộ đội huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu.
Bước vào thời kỳ đổi mới, từ một cơ sở sửa chữa với quy mô và trình độ công nghệ còn nhiều hạn chế, được sự quan tâm của Nhà nước, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Hải quân, với tinh thần phát huy nội lực, khắc phục khó khăn, Nhà máy từng bước phát triển trong cơ chế mới. Tuy thời gian đầu còn nhiều bỡ ngỡ, song Nhà máy cũng đã bắt đầu có những sản phẩm kinh tế như cải hoán xe tải thành xe cứu hỏa, sản xuất phao cứu sinh các loại và đặc biệt đã thiết kế, chế tạo, lắp đặt một số dây chuyền sàng tuyển, rửa cát có công suất 50 tấn/giờ mang lại giá trị kinh tế cao…
Những năm gần đây, nhờ được đầu tư đổi mới thiết bị, công nghệ nên Nhà máy đã có nhiều đổi mới, đáp ứng yêu cầu sửa chữa các chuyên ngành kỹ thuật được giao. Quá trình sản xuất, sửa chữa đã từng bước được cơ khí hóa, gắn với các trang bị rà, đo, kiểm tra ứng dụng công nghệ siêu âm, tin học… Nhà máy đã được cấp chứng chỉ chất lượng đạt tiêu chuẩn ISO 9001-2008. Hiệu quả đầu tư ở Nhà máy đã và đang được phát huy, hàm lượng công nghệ được kết tinh ngày càng cao trong giá trị sản phẩm, đáp ứng nhu cầu sử dụng của các đơn vị và khách hàng. Nhà máy cũng xây dựng được mối quan hệ chặt chẽ với các đơn vị và khách hàng để tìm việc làm và đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng sản xuất, kinh doanh; đẩy mạnh hợp tác, liên doanh với nước ngoài về sửa chữa các thiết bị cơ, điện tử… Số lượng, chủng loại sản phẩm và doanh thu năm sau cao hơn năm trước, góp phần tạo đà cho Nhà máy trong thực hiện các nhiệm vụ. Song song với sản xuất, sửa chữa vũ khí trang bị kỹ thuật tại đơn vị, hằng năm, Nhà máy còn cử cán bộ, kỹ sư, công nhân vượt qua mọi khó khăn để có mặt từ 5 đến 9 tháng trên các đảo thuộc Quần đảo Trường Sa và các tuyến đảo phía Tây Nam thực hiện nhiệm vụ, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc và phát triển kinh tế biển, đảo.
Nhà máy Z753 đã được tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Ba, 1 Huân chương Chiến công hạng Nhất, 2 Huân chương Chiến công hạng Nhì, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì, Huân chương Lao động hạng Nhất và hạng Ba, cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.
Bên cạnh nhiệm vụ sửa chữa, bảo đảm kỹ thuật cho các đơn vị của Quân chủng Hải quân, tận dụng năng lực hiện có, Nhà máy đã nghiên cứu, thiết kế, sản xuất, lắp đặt và sửa chữa nhiều sản phẩm kinh tế có giá trị cao, như: đóng các phương tiện nổi, phà, xuồng cao tốc, xuồng chuyển tải vỏ nhôm, composite các loại; thiết kế chế tạo, cải hoán xe chuyên dùng (xe cứu hỏa, xe công trình), sửa chữa lớn các loại ô tô tải, trạm nguồn điện, thiết kế chế tạo nhà xưởng kết cấu thép, các loại thiết bị nâng chuyển (cẩu trục đến 50 tấn, thiết bị kéo – hạ thủy tàu), các cấu kiện kim loại có khối lượng, kích thước lớn (ăngten viễn thông tự đứng đến 60m), các loại máy móc chuyên dùng cho các ngành sản xuất công nghiệp, khai thác khoáng sản (thiết kế chế tạo, lắp đặt các dây chuyền sàng, tuyển rửa silicat công suất 50 tấn/giờ). Năm 2019, doanh thu của Nhà máy đạt trên 110 tỷ đồng; thu nhập bình quân đạt mức khá trong khu vực địa bàn đóng quân. Trong 8 tháng đầu năm 2020, mặc dù hoạt động sản xuất – kinh doanh chịu nhiều ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, nhưng với sự nỗ lực, cố gắng, Nhà máy đã kịp thời triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp nên các chỉ tiêu sản xuất – kinh doanh đều đạt và vượt kế hoạch đề ra.
Cùng với việc phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ sản xuất – kinh doanh, Đảng bộ Nhà máy luôn được xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Mặc dù hoạt động sản xuất – kinh doanh có lúc gặp không ít khó khăn, nhưng Đảng ủy Nhà máy đã thể hiện rõ năng lực lãnh đạo, phát huy trí tuệ tập thể, tìm nhiều giải pháp để đưa đơn vị tiếp tục phát triển. Nhiều năm liền, Đảng bộ Nhà máy đạt trong sạch vững mạnh, Nhà máy vững mạnh toàn diện.
Những năm tới, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, nhất là bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc đặt ra những yêu cầu mới, đòi hỏi Nhà máy phải phát huy những kết quả đã đạt được, nỗ lực, cố gắng nhiều hơn nữa để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Trong đó, chủ trương tập trung phát triển đa ngành nghề. Tận dụng, phát huy thế mạnh, đặc biệt là nguồn lực thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị trọng tâm; sẵn sàng sửa chữa cơ động, thực hiện nhiệm vụ tại Quần đảo Trường Sa; khai thác có hiệu quả công suất, tính năng kỹ thuật của các trang – thiết bị công nghệ, nhất là trang – thiết bị công nghệ mới đầu tư. Phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ thông tin vào quản lý, sửa chữa, thiết kế, sản xuất các sản phẩm mới. Thường xuyên kiện toàn đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ kỹ thuật; xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên môn kỹ thuật có đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Cùng với đó, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động 50 gắn với thực hiện 2 đột phá “Xây dựng nền nếp chính quy kỹ thuật và làm chủ vũ khí trang bị kỹ thuật”, “Nâng cao chất lượng quản lý kỹ thuật-công nghệ, an toàn sản xuất, tiến lên chính quy hiện đại”…
Với truyền thống 45 năm xây dựng và phát triển, cán bộ, công nhân viên Nhà máy Z753 sẽ tiếp tục phấn đấu xây dựng đơn vị trở thành nhà máy quốc phòng mạnh trong khu vực, một doanh nghiệp có uy tín trong sản xuất – kinh doanh, góp phần cùng với các đơn vị trong Quân chủng Hải quân bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc.
Đại tá NGUYỄN XUÂN LÂM
Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Nhà máy Z753
(Theo tạp chí Công nghiệp Quốc Phòng)